Bijzonderheden

Geschiedenis^{english: see below}

Staatkundige organisatie

Voorgeschiedenis
De Graafschappen Holland, Friesland, Zeeland, Henegouwen en Straubing (Neder-Beieren) vormden samen het Hertogdom Straubing-Holland (Beieren-Holland), zie de eerste foto. Margaretha van Beieren (1336-1424), dochter van Hertog Albrecht van Straubing-Holland huwde in 1384 een zoon Jan ("zonder vrees") van de Hertog van Bourgondië. Margaretha's schoonvader was Filips de Stoute en Heer van het Hertogdom Bourgondië, Graafschap Bourgondië (Franche-Comté), Nevers, Rethel, Vlaanderen en Artesië en een aantal steden. Na de dood van haar schoonouders in 1404 en 1405 viel het Hertogdom Bourgondië aan Margaretha's man Jan toe. Toen Jan stierf in 1419 werd zijn zoon Filips de Goede hertog van Bourgondië. In 1417 werd Margaretha's broer Jan als erfopvolger Hertog van Straubing-Holland, en stierf in 1425, waarna het hertogdom Straubing-Holland uitelkaar viel. Zijn nicht Jacoba van Beieren, dochter van Jan's broer Willem getrouwd met Margaretha van Bourgondië, dochter van Filips de Stoute (dubbelhuweliijk van Beieren met Bourgondië!), werd Gravin van Henegouwen, Zeeland en Holland (Friesland behoorde er inmiddels niet meer toe) en dit duurde tot 1433. Maar reeds in 1428 had Jacoba van Beieren de zeggenschap over het reststuk van Straubing-Holland, n.l. Henegouwen, Zeeland en Holland aan Filips de Goede moeten afstaan na de Hoekse en Kabeljouwse twisten.

Bourgondische Nederlanden en het gebied onder Karel van Gelre
De identiteit "Nederland" of "de Nederlanden" onstond deels min of meer rond 1384 als Bourgondische Nederlanden toen Philips de Stoute na het overlijden van de Graaf van Vlaanderen zeggenschap kreeg over Vlaanderen, Artesië, Nevers en Rethel, Antwerpen en Mechelen. Tot aan 1482, toen de Bourgondische Maria overleed, hebben de Hertogen van Bourgondië door huwelijk, erfenis of afkoop (zie boven: Jacoba van Beieren) in een personele unie de "nederlandse gebieden" verenigd door uitbreiding met het deel van het huidige West- en Midden-Nederland. In groter verband maakten de gebieden reeds deel uit van het Heilige Roomse Rijk (dit rijk was geen natie in moderne zin maar een verbond van afzonderlijke gebieden (graafschappen, hertogdommen, enz.) met een gekozen keizer aan het hoofd). Toen Karel de Stoute, vader van Maria van Bourgondië in 1477 op het slagveld van Nancy stierf, was het grondgebied van huidig West- en Midden Nederland grotendeels verenigd. Maar ook deze Nederlanden waren geen natie doch slechts onder de landheer als persoon verenigd. Wel kan gezegd worden dat voortdurend gewerkt werd aan vormen van centralisatie in bestuur, rechtspraak en landsbeheer.
Voor een ander deel is identiteit "Nederland" of "de Nederlanden" gecreëerd door Karel van Gelre (1467-1538), uiteindelijk tot zijn dood in 1538 Heer over oostelijk Nederland, grofweg de huidige provicies Friesland, Groningen, Drente, Overijsel, Gelderland en Noord-Limburg. Ontstaan vanuit het Hertogdom Gelre (grofweg Gelderland en Noord-Limburg)¹ maar door veroveringen uitgegroeid tot Oost-Nederland.

Habsburgse Nederlanden
Maria van Bourgondië trouwde na de dood van haar vader Karel de Stoute in 1477 met Maximilaan de Habsburger. Zij kregen een zoon, Filips de Schone, die echter bij de dood van Maria nog minderjarig was, zodat Maximiliaan de Habsburger regent werd en feitelijk de landsheer van de Nederlanden, die vanaf dat moment de Habsburgs Bourgondië werdt genoemd. Filips, als meerderjarige, concentreerde zich op het vergroten van de autonomie van de nederlandse gewesten met behoud van een centraal gezag. Philips de Schone overleed in 1506, zijn zoon Karel was nog minderjarig en Maximiliaan de Habsburger werd opnieuw regent. In 1515 kreeg Karel (de latere keizer Karel V) de verantwoordelijkheid, doch liet het bestuur over aan zijn tante Margaretha van Oostenrijk en vanaf 1531 aan zijn zus Margaretha van Hongarije. Na 1515 heeft hij door veroveringen de Bourgondische Nederlanden uitgebreid met Utrecht en na de dood van Karel van Gelre († 1538) in 1543 met Friesland, Groningen, Drente, Overijssel, Gelderland en Noord-Limburg en ontstonden de "Zeventien Verenigde Nederlanden", vanaf dat moment als Habsburgse Nederlanden.
In 1556 deed Karel V afstand van zijn keizertitel, zijn broer Ferdinand werd tot Keizer van het Heilige Roomse Rijk gekozen, maar een jaar daarvoor had Karel V de Nederlanden onder beheer van zijn zoon Filips gebracht: de Habsburgse Nederlanden worden dan ook wel de Spaanse Nederlanden genoemd.
Na de Spaanse Successieoorlog zijn bij de Vrede van Utrecht van 1713 deze landen aan de Oostenrijkse tak van het huis Habsburg toegewezen: Limburg, Vlaanderen, Brabant, Mechelen, Namen, Luxemburg, Henegouwen, Doornik, West-Vlaanderen en het Oostenrijkse Gelre (Bron: Wikipedia)

Acte van Verlatinghe
Na het begin van de 80-jarige oorlog werd in 1581 de onafhankelijkheid van de Nederlanden uitgeroepen middels de Acte van Verlatinghe, wat uiteindelijk leidde tot de scheiding in de noordelijke Nederlanden en de zuidelijke Nederlanden. De Noordelijke Nederlanden gingen uiteindelijk in 1588 over in de Republiek der Nederlanden

[Bron: wikipedia]

¹ Door Sansculotte, CC BY-SA 3.0

(Specifics

History

Political Organization

Before
The Counties Holland, Zeeland, Hainault and Straubing (Lower Bavaria) together formed the Duchy of Straubing-Holland (Bavaria Holland), see the first picture. Margaret of Bavaria (1336-1424), daughter of Duke Albrecht of Straubing-Holland married in 1384 a son Jan ( "without fear") of the Duke of Burgundy. Margaretha's father was Philip the Bold and Lord of the Duchy of Burgundy, County of Burgundy (Franche-Comté) Nevers, Rethel, Flanders and Artois and several cities. After the death of her parents in 1404 and 1405 the Duchy of Burgundy fell to Margaretha's husband John. When John died in 1419 his son Philip the Good became Duke of Burgundy. In 1417 Margaret's brother John was the heir Duke of Straubing-Holland, and died in 1425, after that the Duchy of Straubing-Holland fell apart. His cousin Jacoba of Bavaria, daughter of Jan's brother William and married with Margaretha of Burgundy, daughter of Philip the Bold (dubbel marriage of Bavaria with Burgundy!), became Countess of Hainault, Holland and Zeeland (Friesland belonged meanwhile not anymore to it), and this lasted until 1433. But already in 1428, Jacoba of Bavaria had to give away control over the remaining piece of Straubing-Holland (= Hainault, Holland and Zeeland) to Philip the Good after the "Hook and Cod" wars.

Burgundian Netherlands
The identity "Netherlands" or "the Netherlands" emerged more or less around 1384 as Burgundian Netherlands when Philip the Bold after the death of the Count of Flanders had control over Flanders, Artois, Nevers, Rethel, Antwerp and Mechelen. Until 1482, when the Burgundian Mary died, the Dukes got by marriage, inheritance or surrender (see above: Jacoba of Bavaria) in a personal union the "Dutch territories" united. In larger context, the areas were already part of the Holy Roman Empire. This empire was not a nation in the modern sense but ►conglomeration of individual areas (counties, duchies, etc.) with an elected emperor at its head. When Charles the Bold, father of Mary of Burgundy died in 1477 on the battlefield of Nancy (France) was - with the exception of Friesland and Groningen - , the territory of present-day Netherlands largely united. But the Netherlands were not a nation but only united by the landlord as a person. However, continously efforts in later times resulted in more and more centralization in government, justice and land management.

Habsburg Netherlands
Mary of Burgundy married after the death of her father Charles the Bold with Maximilian of Habsburg. They had one son, Philip the Fair, which, however, was a minor at the death of Mary, so Maximilian of Habsburg was regent and in fact the sovereign of the Netherlands, called the Habsburg Netherlands from then on. Philip, after he became adult, focused on increasing the autonomy of the Dutch provinces while maintaining a central authority. Philip the Fair died in 1506, his son Charles was still a minor and Maximilian Habsburg was again acting as the regent. In 1515 Charles (the future Emperor Charles V) took over his responsibility, but left the administration to his aunt Margaret of Austria, and from 1531 to his sister Margaret of Hungary. In the period 1515-1543 he has expanded the Netherlands and by conquests of Groningen, Friesland and Gelderland and Utrecht and this was the start of the 17 United Netherlands. In 1556 Charles V abdicated as emperor and his brother Ferdinand was elected as Emperor of the Holy Roman Empire. However, one year earlier, Charles V had transferred the management over the Netherlands to his son Philip. From that moment onwards, the Habsburg Netherlands were called the Spanish Netherlands.

Act of Abjuration
Soon after the start of the 80-year war, the Netherlands independence was proclaimed in 1581 by the Act of Abjuration, which eventually led to the separation in the Northern Netherlands and the Southern Netherlands. The Northern Netherlands were finally in 1588 transferred into the ►Republiek of the Netherlands [Source: ►wikipedia])